Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ phát biểu khai mạc Kỳ họp thứ nhất,
Quốc hội khóa XV ngày 20/7/2021 (Ảnh: quochoi.vn)

Theo quy định của Hiến pháp và pháp luật, Kỳ họp thứ nhất của Quốc hội khóa mới được triệu tập chậm nhất là 60 ngày, kể từ ngày bầu cử đại biểu Quốc hội. Do đó, việc chúng ta phải tổ chức kỳ họp thứ nhất là phù hợp với quy định, song do tình hình dịch bệnh diễn biến phức tạp nên kỳ họp đã được tổ chức theo phương châm là: nhanh nhất, ngắn nhất và phải đảm bảo chất lượng nhất và từ đó, kỳ họp đã diễn ra và thành công rất tốt đẹp.

Tại kỳ họp này, đồng chí Nguyễn Phú Trọng - Tổng Bí Thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng cộng sản Việt Nam đã có Bài phát biểu quan trọng trước Quốc hội, trong đó gợi mở, nhấn mạnh những định hướng lớn, quan trọng để Quốc hội khóa XV tiếp tục đổi mới, hoàn thiện, nâng cao chất lượng, hiệu lực, hiệu quả hoạt động. Quốc hội đã ban hành 29 Nghị quyết, trong đó có 17 Nghị quyết về tổ chức bộ máy và nhân sự; 11 Nghị quyết chuyên đề (về các kế hoạch 5 năm giai đoạn 2021-2025: phát triển kinh tế - xã hội, tài chính quốc gia và vay, trả nợ công, đầu tư công trung hạn; phê chuẩn quyết toán ngân sách nhà nước năm 2019; hai chương trình mục tiêu quốc gia; chương trình xây dựng luật, pháp lệnh, chương trình giám sát của Quốc hội, thành lập Đoàn giám sát chuyên đề năm 2022) và Nghị quyết kỳ họp thứ nhất, Quốc hội khóa XV. Xem xét các báo cáo về tổng kết công tác bầu cử và kết quả xác nhận tư cách của đại biểu Quốc hội khóa XV; đánh giá kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, ngân sách nhà nước 6 tháng đầu năm và các giải pháp thực hiện 6 tháng cuối năm 2021; công tác thực hành tiết kiệm, chống lãng phí năm 2020; tổng hợp ý kiến, kiến nghị của cử tri và Nhân dân gửi đến kỳ họp thứ nhất, Quốc hội khóa XV.

Tại Kỳ họp, Quốc hội đã nghe báo cáo của Hội đồng bầu cử quốc gia tổng kết cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XV và đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2021-2026; kết quả xác nhận tư cách đại biểu Quốc hội khóa XV trúng cử; báo cáo của Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam về tổng hợp ý kiến, kiến nghị của cử tri cả nước gửi đến kỳ họp thứ nhất, Quốc hội khóa XV.

Quốc hội đã hoàn thành nhiệm vụ hệ trọng là xem xét, quyết định cơ cấu tổ chức và bầu, phê chuẩn nhân sự cấp cao của bộ máy nhà nước, bảo đảm tiêu chuẩn, điều kiện, đúng quy trình, thủ tục theo quy định của Đảng và pháp luật của Nhà nước. Với sự thống nhất và tín nhiệm rất cao, Quốc hội đã bầu, phê chuẩn 50 chức danh chủ chốt của bộ máy Nhà nước theo đúng quy định của Hiến pháp và pháp luật. Quốc hội đã bầu Chủ tịch Quốc hội, Chủ tịch nước, Thủ tướng Chính phủ, Phó Chủ tịch nước, các Phó Chủ tịch Quốc hội, Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ tịch Hội đồng Dân tộc, Chủ nhiệm các Ủy ban của Quốc hội, Tổng Kiểm toán nhà nước. Phê chuẩn việc bổ nhiệm Phó Thủ tướng Chính phủ, các Bộ trưởng và các thành viên khác của Chính phủ, thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao. Phê chuẩn danh sách Phó Chủ tịch, các ủy viên Hội đồng quốc phòng và an ninh nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV.

Quốc hội đã xem xét, thông qua Nghị quyết về Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2022, điều chỉnh Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2021. Trên cơ sở đánh giá, rút kinh nghiệm sâu sắc việc triển khai thực hiện các chương trình xây dựng luật, pháp lệnh trong nhiệm kỳ khóa XIV, Quốc hội yêu cầu các cơ quan tổ chức, cá nhân có thẩm quyền phải chủ động, đề cao trách nhiệm hơn nữa trong việc chuẩn bị các dự thảo, dự án, báo cáo trình Quốc hội bảo đảm chất lượng, tiến độ; đặc biệt, cần tăng cường kỷ luật, kỷ cương, tuân thủ nghiêm quy trình lập pháp ngay từ những ngày đầu của nhiệm kỳ, xác định trách nhiệm của từng tổ chức, cá nhân đối với từng dự án luật sẽ được trình Quốc hội xem xét, thông qua.

Quốc hội đã thảo luận, thông qua Nghị quyết về Chương trình giám sát của Quốc hội năm 2022, Nghị quyết thành lập Đoàn giám sát chuyên đề “Việc thực hiện chính sách, pháp luật về công tác quy hoạch kể từ khi Luật Quy hoạch có hiệu lực thi hành” và “Việc thực hiện chính sách, pháp luật về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí giai đoạn 2016-2021”. Quốc hội đề nghị các cơ quan của Quốc hội, các Đoàn đại biểu Quốc hội, các vị đại biểu Quốc hội, căn cứ các Nghị quyết nêu trên để chủ động xây dựng, phối hợp với Hội đồng nhân dân và các cơ quan hữu quan triển khai thực hiện chương trình hoạt động giám sát của mình, chú trọng tính hiệu quả, đề xuất những kiến nghị, giải pháp thiết thực, tạo cho được những chuyển biến rõ rệt, tích cực trong lĩnh vực giám sát tối cao của Quốc hội.

Tại kỳ họp đầu tiên của nhiệm kỳ mới, Quốc hội đã dành nhiều thời gian xem xét, quyết định hệ thống các kế hoạch giai đoạn 5 năm 2021-2025: Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội; Kế hoạch tài chính quốc gia, vay, trả nợ công; Kế hoạch đầu tư công trung hạn. Đồng thời, xem xét, quyết định chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới và Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025. Việc xem xét, quyết định tổng thể các kế hoạch, chương trình trung hạn 5 năm ngay trong kỳ họp đầu tiên của nhiệm kỳ là nỗ lực rất lớn của Quốc hội, Chính phủ, các cơ quan hữu quan; có ý nghĩa quan trọng đối với sự phát triển của đất nước, tạo điều kiện để Chính phủ, các cơ quan, các ngành, các cấp, các địa phương sớm chủ động triển khai thực hiện các Nghị quyết của Quốc hội cũng như Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng.

Quốc hội đã thảo luận, đánh giá kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, ngân sách nhà nước 6 tháng đầu năm và các giải pháp trong 6 tháng cuối năm 2021; công tác thực hành tiết kiệm, chống lãng phí năm 2020. Quốc hội khẳng định, năm 2021 là năm đầu tiên thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ XIII, năm chuyển giao giữa hai nhiệm kỳ, các ngành, các cấp đã nêu cao tinh thần trách nhiệm, tập trung cao độ, phối hợp đồng bộ và chặt chẽ, thực hiện tốt các nhiệm vụ, quyền hạn theo quy định của pháp luật, bảo đảm sự thông suốt, liên tục của bộ máy nhà nước. Quốc hội biểu dương nỗ lực của Chính phủ trong công tác chỉ đạo, điều hành thực hiện mục tiêu kép: vừa phòng, chống dịch bệnh Covid-19, đồng thời phát triển kinh tế, duy trì tăng trưởng, chăm lo đời sống, bảo vệ sức khoẻ Nhân dân. Quốc hội cũng thẳng thắn chỉ ra những mặt còn hạn chế, yếu kém trong các ngành, lĩnh vực; phân tích, dự báo những thuận lợi cùng với những nguy cơ, thách thức nước ta phải đối mặt trong thời gian tới và xác định các nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm trong 6 tháng cuối năm để Chính phủ tổ chức triển khai thực hiện.

Trên cơ sở xem xét kỹ lưỡng, cân nhắc thận trọng, Quốc hội đã phê chuẩn quyết toán ngân sách nhà nước năm 2019; yêu cầu Chính phủ tăng cường chỉ đạo, có giải pháp quyết liệt để siết chặt kỷ cương, kỷ luật tài chính, đẩy mạnh thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, quyết liệt đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, xử lý trách nhiệm các tổ chức, cá nhân sai phạm trong quản lý, sử dụng ngân sách nhà nước, đầu tư công, tài sản công và tiếp tục hoàn thiện cơ chế, chính sách theo kiến nghị của Kiểm toán nhà nước và Nghị quyết của Quốc hội.

Quốc hội yêu cầu ngay sau kỳ họp, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, các cơ quan trong bộ máy nhà nước khẩn trương củng cố, kiện toàn tổ chức và đội ngũ cán bộ, xây dựng kế hoạch, chương trình hành động thực hiện tốt các Nghị quyết của Quốc hội; tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động, đẩy mạnh phân cấp, phân quyền hợp lý, đi đôi với tăng cường giám sát, kiểm tra, gắn với trách nhiệm giải trình của tổ chức, cá nhân, nhất là người đứng đầu.

Thành công của kỳ họp thứ nhất, Quốc hội khóa XV là sự khởi đầu tốt đẹp cho nhiệm kỳ mới. Trên cơ sở chức năng, nhiệm vụ được giao theo quy định của Hiến pháp và pháp luật, thấm nhuần các nhiệm vụ trọng tâm, những định hướng lớn quan trọng trong bài phát biểu tại phiên khai mạc của đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, hoàn thành tốt chương trình hành động thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII, với tinh thần luôn đổi mới, luôn tự hoàn thiện, phát huy truyền thống vẻ vang 75 năm, dưới sự lãnh đạo của Đảng, sự đồng hành của cả hệ thống chính trị; sự chung sức, đồng lòng, tin tưởng và ủng hộ của Nhân dân, cử tri cả nước, đồng bào ta ở nước ngoài và bạn bè quốc tế, Quốc hội khóa XV sẽ hoàn thành tốt nhiệm vụ được Đảng và Nhân dân giao phó.

Công tác phòng, chống dịch tại kỳ họp này cũng đã được thực hiện hết sức nghiêm ngặt theo sự chỉ đạo của Bộ Chính trị và đồng chí Chủ tịch Quốc hội, cụ thể như sau: Thứ nhất, sau khi Hội đồng bầu cử quốc gia công bố danh sách những người trúng cử đại biểu quốc hội, Văn phòng Quốc hội đã phối hợp với Bộ Y tế chỉ đạo tổ chức tiêm vaccine phòng Covid-19 cho tất cả các đại biểu Quốc hội và cán bộ phục vụ kỳ họp, kể cả phóng viên báo chí. Thứ hai, tổ chức xét nghiệm trước kỳ họp cho tất cả các đại biểu và cán bộ phục vụ 03 lần trước khi về dự kỳ họp và 01 lần trong thời gian tổ chức kỳ họp. Riêng đại biểu Quốc hội và cán bộ phục vụ của 19 địa phương thực hiện giãn cách xã hội theo Chỉ thị 15, 16 của Thủ tướng Chính phủ thì còn xét nghiệm thêm 02 lần vào tuần đầu tiên của kỳ họp và tất cả đều có kết quả âm tính. Ngoài ra, trước khi đại biểu Quốc hội trở về địa phương thì Văn phòng Quốc hội cũng tổ chức xét nghiệm một lần cuối cùng vào ngày 27/7/2021. Kết quả là tất cả đều âm tính. Thứ ba, tất cả các đại biểu Quốc hội, khách mời, các bộ phận phục vụ và cả phóng viên báo chí đưa tin về kỳ họp Quốc hội đều thực hiện nghiêm các quy định của ngành y tế về phòng, chống dịch, đảm bảo thực hiện đúng thông điệp “5K”.

Kết quả và sự thành công của Kỳ họp thứ nhất cũng đã khẳng định tinh thần trách nhiệm, sự nỗ lực, quyết tâm khắc phục mọi khó khăn để chuẩn bị kỹ lưỡng, chu đáo các nội dung trình Quốc hội cũng như các điều kiện bảo đảm và tổ chức kỳ họp theo đúng quy định của pháp luật. Công tác điều hành của Đoàn Chủ tịch chủ động, linh hoạt, sáng tạo, duy trì không khí nghị trường sôi nổi trong tất cả các ngày làm việc. Các vị đại biểu Quốc hội đã phát huy trách nhiệm, trí tuệ, tâm huyết, thảo luận, tranh luận dân chủ, thẳng thắn, đóng góp nhiều ý kiến sâu sắc, có chất lượng, góp phần tạo nên thành công của kỳ họp.

Bên cạnh đó, Quốc hội đã bám sát tình hình thực tế và kịp thời quyết định bổ sung Nghị quyết kỳ họp thứ nhất, Quốc hội khóa XV, tạo cơ sở pháp lý để Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ chủ động, linh hoạt hơn trong chỉ đạo, điều hành công tác phòng, chống dịch Covid-19, kịp thời kiểm soát, ngăn chặn, đẩy lùi dịch bệnh. Đây là quyết định đúng đắn, đáp ứng kịp thời đòi hỏi của thực tế, thể hiện tinh thần trách nhiệm cao của Quốc hội trước Nhân dân; khẳng định Quốc hội luôn hành động, đồng hành cùng Chính phủ và cả hệ thống chính trị trong phòng, chống dịch, chăm lo, bảo vệ sức khỏe cho Nhân dân.

Phước Tiến